چوب ، یکی از فراورده‌های بسیار مهم و تاثیرگذار در صنعت ساختمان‌سازی، ساخت درب , لوازم منزل به شمار می‌رود .چوب از ارزش بسیار بالایی برخوردار است چرا که مقاومت بسیار زیادی در برابر سرما داشته و به راحتی از بین نمی‌رود. از سوی دیگر مانند مواد پلاستیکی به محیط زیست آسیبی نمی‌رساند و بر اثر تجزیه باز به طبیعت برمی‌گردد.
این عنصر طبیعی در مجاورت اکسیژن اکسید نمی‌شود و یا آنکه مانند برخی از سنگ‌ها مثل سنگ آهکی در برابر رطوبت هوا و یا گاز کربنیک دچار تجزیه نخواهد شد .علیرغم مستحکم بودن چوب و سایر مزایای آن باید گفت چون چوب یک ماده زنده است به راحتی تحت تاثیر عوامل بیولوژیکی محیط مانند قارچ‌ها، حشرات و رطوبت هوا قرار گرفته و همین موارد موجب پوسیدگی و تجزیه چوب می‌شود .
رطوبت یکی از مهم‌ترین عوامل فرسودگی چوب به شمار می‌رود. با این حال راه حل‌هایی وجود دارند که موجب مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت می‌شوند. اگر در شهرهای شمالی کشور زندگی کرده باشید یا لااقل به آن جا سفر کنید حتما شاهداین خواهید بود که علیرغم رطوبت فراوان هوا در این مناطق، کلبه‌ها و خانه‌های چوبی فراوانی وجود دارند.
به نظر شما چگونه توانسته‌اند این شرایط را حفظ کنند بدون اینکه آسیبی به چوب وارد شود. بله. درست حدس زدید! با استفاده از راه‌های مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت این شرایط مهیا شده است.
تکه چوب مقاوم در برابر رطوبت
راه‌های مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت هوا چیست؟
راه هایی وجود دارد که میتواند مقاومت چوب را در برابر رطوبت بالا ببرد.در ادامه مقاله قصد داریم تا به روش‌های مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت اشاره کنیم و نکات مختلفی در این زمینه به شما ارائه دهیم.
1. استفاده از روغن‌های گیاهی
درحال حاضر یکی از بهترین راه‌های مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت، استفاده از روغن گیاهی مخصوص چوب است. روغن گیاهی چوب سبب می‌شوند تا چوب در معرض رطوبت دچار تجزیه و فرسودگی نشود.
از رنگ کردن برای مقاوم سازی چوب استفاده می‌کنند زیرا یک راه حل مفید برای مقاوم سازی چوب است. البته نکته مهم آن است که به یک مرتبه رنگ‌کاری اکتفا نکنید و حتما چوب را دو تا چند بار رنگ بزنید. با این کار مقاومت بیشتری در برابر رطوبت پیدا می‌کند .باید گفت به هیچ عنوان از سیلر، کیلر، نیم پلی استر، روغن جلا، رنگ پلی اورتان، تمام پلی استر در رنگ زدن چوب استفاده نشود زیرا این رنگ‌ها مناسب پوشش سازه‌های چوبی موجود در فضای باز نیستند.
2. رنگ کاری چوب
از رنگ کردن برای مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت می‌کنند زیرا یک راه حل مفید برای مقاوم سازی چوب است. البته نکته مهم آن است که به یک مرتبه رنگ‌کاری اکتفا نکنید و حتما چوب را دو تا چند بار رنگ بزنید. با این کار مقاومت بیشتری در برابر رطوبت پیدا می‌کند .باید گفت به هیچ عنوان از سیلر، کیلر، نیم پلی استر، روغن جلا، رنگ پلی اورتان، تمام پلی استر در رنگ زدن چوب استفاده نشود زیرا این رنگ‌ها مناسب پوشش سازه‌های چوبی موجود در فضای باز نیستند
رنگ مقاوم در برابر رطوبت
3. استفاده از چسب چوب
یکی دیگر از راه های مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت و جلوگیری از فرسایش آن، استفاده از چوب متناسب با محیط است. به عنوان مثال باید گفت چوب درخت توت و یا چوب درخت کاج، بلوط سفید، ساج، سدار از چوب‌های بسیار مقاوم در برابر رطوبت هستند و بهتر است در فضاهای باز از آن‌ها استفاده شود. در شهرهای شمالی کشور بیشتر از این گونه چوب‌ها استفاده می‌شود.
4. استفاده از رنگ چوب های نانو شده
در این حالت، چوب را در فشار حرارت‌ها بالا، فراوری می‌کنند. در این صورت همی سلولزی چوب پایین آمده و برای مصارف مختلف قابل استفاده می‌شود. از ترمووود در استخرها و جاهایی که رطوبت زیادی وجود دارد، استفاده می‌شود.
تاثیر رطوبت بر سلامت سازه های چوبی
چوب به راحتی میتواند رطوبت را به خود جذب کند و همین سبب مشکلاتی در بافت چوب خواهد شد. برای اینکه بتوان از چوب استفاده های مفیدی کرد باید رطوبت آن اندازه باشد زیرا که چوب خیس کاربرد آنچنانی نخواهد داشت. کلیه خواص چوب در رطوبت ۱۲ درصد بیان می‌شود.
حال با افزایش رطوبت چوب، وزن آن زیاد شده و از سختی چوب کاسته می‌شود. از سوی دیگر در این حالت برش خوردن آن و یا سوزاندن چوب نیز مشکل خواهد شد. از طرف دیگر رطوبت از عوامل مهم مورد نیاز برای رشد و فعالیت عوامل بیولوژیکی مخرب چوب، همچون حشرات و قارچ‌ها است.
رشد و فعالیت حشرات و قارچ‌ها باعث کاهش دوام و کیفیت چوب می‌شود. چرا که با زندگی حشرات در چوب از جمله موریانه‌ها چوب، بافت پوک مانند پیدا خواهد کرد و به راحتی در هم می‌شکند. همچنین رطوبت در رنگ پذیری و چسب خوری و حتی اره کشی چوب نیز تاثیر می‌گذارد .
چوبی که خیس باشد و یا درصد رطوبت در آن بالا باشد به راحتی رنگ نمی‌خورد و نمی‌توان به خوبی به آن چسب زد. از سوی دیگر راه‌های مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت باعث می‌شوند تا انقباض و تورمی که از رطوبت چوب به وجود می‌آید سبب می‌شود که چوب ترک خورده و همین موجب کاهش مقاومت آن خواهد شد .
تاثیر پوشش مناسب برای مقاوم سازی چوب
باید گفت پوشش مناسب تاثیر بسزایی برای مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت خواهند داشت. اگر از پوشش‌های مناسب و اشباع با مواد شیمیایی مخصوص در حفظ چوب استفاده شود عمر چوب چندین برابر خواهد شد .از سویی برای مقابله با قارچ‌ها و مقاوم سازی چوب می‌توان از دو روش استفاده نمود.
در روش اول تخته‌ها و الوارهای چوب را با روش اشباع در آب قرار دهیم تا هوا به قارچ ها نرسیده و آن‌ها را از بین ببرد. البته یا اینکه از روش‌های خشک کردن صنعتی استفاده نماییم تا به سرعت چوب خشک شده و رطوبت مورد نیاز قارچ ها از داخل چوب از بین برود .
این‌ها از مواردی هستند که موجب می‌شوند چوب مقاوم سازی شود. البته همانطور که بیان شد استفاده از چسب چوب، بتن کاری، روغن گیاهی و رنگ زدن چوب از مواردی هستند که سبب می‌شوند که چوب کمتر دچار فرسایش شود.
در واقع روش‌های مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت باعث می‌شود تا این مواد با چوب پیوند مولکولی برقرار می‌کنند و یک لایه بسیار نازک روی چوب ایجاد می‌شود.
این لایه در برابر اشعه مقاومت بالایی دارد و همچنین اگر از روغن‌های گیاهی مانند کتان یا گردو استفاده شود به خاطر خاصیت روغنی بودن آن مانع از جذب آب به چوب می‌شوند.
عایق چوب در برابر رطوبت
مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت یکی از ویژگی‌های مهم استفاده از چوب در ساخت و ساز و تولید محصولات چوبی است. چوب به عنوان یک ماده طبیعی دارای خصوصیات جذب و تخلیه رطوبت است که میتواند تأثیر زیادی بر خواص و ساختار چوب داشته باشد.
عموماً چوب خود به طور طبیعی رطوبت را جذب می‌کند و آن را از طریق پوسته‌ها و سلول‌های خود تخلیه می‌کند. این خصوصیت باعث تغییر ابعاد چوب می‌شود که میتواند به عوامل مختلفی نظیر تغییرات دما و رطوبت محیط واکنش نشان دهد. اما با افزودن عوامل آب‌گریز (آب‌گریزها) به چوب، می‌توان خواص عایق رطوبتی چوب را افزایش داد.
استفاده از روش‌های نانوتکنولوژیکی، لایه‌هایی از مواد آب‌گریز و یا فرآیندهای خاص می‌توانند بهبود در عملکرد چوب به عنوان یک عایق رطوبتی ایجاد کنند. این تکنولوژی‌ها اغلب از ترکیبات مانند سیلان‌ها، پلیمرها و محافظ‌های نانوساختار استفاده می‌کنند تا ویژگی‌های عایقی را تقویت کرده و رطوبت نفوذی به داخل چوب را به حداقل برسانند.
در نتیجه، چوب به عنوان عایق رطوبتی میتواند در برخی کاربردها نظیر ساخت سازه‌ها، مبلمان یا محصولات چوبی دیگر که به تماس مستقیم با رطوبت معرض هستند، عملکرد بهتری داشته باشد.
محافظت از چوب در فضای باز
مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت و فضای باز امری حیاتی است زیرا چوب از تأثیرات آب و هوایی و عوامل زیست محیطی خطراتی دارد که می‌توانند آن را تخریب کنند. رطوبت، آفتاب، باران، و حتی حشرات و قارچ‌ها ممکن است به چوب آسیب برسانند. بنابراین، استفاده از روش‌ها و محصولات مخصوص محافظت از چوب در فضای باز ضروری است.
اولین گام مهم در محافظت از چوب، استفاده از مواد ضدآب و ضدرطوبت است. روکش‌های مانند رنگ‌ها، لاک‌ها، و روغن‌های مخصوص چوب می‌توانند از نفوذ رطوبت جلوگیری کرده و از تغییرات ابعادی که ممکن است به دلیل جذب رطوبت رخ دهد، محافظت کنند.
استفاده از چوب‌های مقاوم به حشرات و قارچ‌ها نیز اهمیت دارد. چوب‌های تیپیکال ممکن است به عنوان منبع تغذیه برای حشرات و قارچ‌ها خدشه‌پذیر باشند. برخی از چوب‌های مانند سرو و ساج، به دلیل داشتن مواد طبیعی مثل رزین‌ها، به محافظت بیشتری از خود در برابر حملات حشرات و قارچ‌ها می‌پردازند.
استفاده از پوشش‌های محافظتی مصنوعی یا ساختارهای محافظتی مثل سایه‌دهی و نصب کلاچین‌ها نیز میتواند از تأثیرات مستقیم آفتاب و باران بر روی چوب جلوگیری کند. به عنوان مثال، استفاده از چترها یا سایه‌دهنده‌ها در محیط‌های باز میتواند به تاخیر افتادن فرایند خشک شدن و تغییرات ابعادی که به دلیل تغییرات دما و رطوبت رخ می‌دهد، کمک کند.
به طور کلی، با ترکیب این روش‌ها، می‌توان چوب را در برابر تأثیرات مخرب محیطی در فضای باز محافظت نمود و عمر مفید آن را افزایش داد.
محافظت از چوب در فضای باز
جمع بندی
مقالات مختلف در زمینه مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت نشان داده‌اند که این مسئله یکی از چالش‌های اساسی در زمینه مصرف چوب و تولید محصولات چوبی است. برای جلوگیری از تغییر ابعاد و آسیب‌های ناشی از رطوبت، راهکارهای متنوعی ارائه شده‌اند.
استفاده از روش‌های نانوتکنولوژیکی در مقاوم‌سازی چوب یکی از راهکارهای موثر است. این روش شامل استفاده از نانوذرات و مواد آب‌گریز است که به چوب اجازه نمی‌دهند رطوبت جذب شود. این تکنولوژی‌ها اغلب از ترکیبات مانند سیلان‌ها و پلیمرها استفاده می‌کنند تا ویژگی‌های عایقی چوب را بهبود بخشند.
لاک‌ها و رنگ‌ها نیز ابزارهای مؤثری در مقاوم‌سازی چوب به‌منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت و حفظ زیبایی و کیفیت ظاهری آن می‌باشند. این محافظ‌ها علاوه بر ایجاد لایه‌های محافظ، می‌توانند از آلودگی‌ها، افت رنگ و تغییرات شکلی چوب ناشی از رطوبت محافظت کنند.
همچنین، استفاده از چوب‌های مقاوم به حشرات و قارچ‌ها، به‌ویژه در محیط‌های باز، موثر است. این چوب‌ها با دارا بودن مواد طبیعی مانند رزین‌ها، می‌توانند از تخریب توسط حشرات و قارچ‌ها جلوگیری کنند.
به طور خلاصه، مقاوم‌سازی چوب در برابر رطوبت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و استفاده از تکنولوژی‌های نوین و محافظ‌ها میتواند طول عمر چوب را افزایش داده و از تغییرات آن ناشی از شرایط محیطی مختلف محافظت کند.
سوالات متداول
چه عواملی باعث تأثیر رطوبت بر چوب می‌شوند؟
رطوبت میتواند باعث تغییر ابعاد چوب، سوختگی، پوسیدگی، و افت کیفیت ظاهری آن شود.
چرا رنگ‌ها در مقاوم‌سازی چوب مقاومت به رطوبت ایفا می‌کنند؟
رنگ‌ها با ایجاد لایه‌های محافظ بر روی چوب، از نفوذ رطوبت و تأثیرات مستقیم آفتاب جلوگیری کرده و کیفیت و زیبایی و مقاوم سازی چوب در برابر رطوبت را حفظ می‌کنند.
چرا استفاده از چوب‌های مقاوم به حشرات در فضای باز توصیه می‌شود؟
چوب‌های مقاوم به حشرات با داشتن مواد طبیعی مانند رزین‌ها، از تخریب توسط حشرات جلوگیری می‌کنند و در محیط‌های باز دارای عمر طولانی‌تری هستند.