ترمووود (thermowood) چیست؟بررسی انواع و کاربرد آن

با پیشرفت علم و فنّاوری در صنعت چوب، محصولات جدیدی بر پایه این ماده آلی تولید و ساخته شده است. یکی از این محصولات، ترمووود بوده که درواقع فرآیند خشک‌کردن چوب با بخارآب و گردش هوا است و  در آن هسته چوب به دمایی بین ۱۸۵ تا ۲۲۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد.

بسته به نوع چوب اولیه  رطوبت آن زیر ۶ درصد است و به دلیل دمای بالایی که وارد آن می‌شود زنجیره‌های سلولزی پاره می‌شود. همچنین در طی این فرآیند اسید موجود در بافت چوب تبخیر شده و سپس از هرگونه حیوان و حشره میکروسکوپی جدا می‌شود.

در فرآیند تولید ترمووود علاوه بر محافظت از چوب با بخار، چوب را تا دمای ۱۸۰ تا ۲۱۵ درجه سانتی‌گراد گرم می‌کنند که در این مرحله گفته می‌شود که چوب فرآوری شده است. بخارآب علاوه بر نقش محافظتی خود، بر تغییرات شیمیایی ناشی از چوب نیز تأثیر می‌گذارد.

 بنابراین ثمره این روش محصولی به نام ترمووود یا چوب ترمو خواهد بود. جالب است بدانید با توجه به طبیعی بودن چوب، این محصول نیز جزئی از طبیعت و بسیار سازگار با محیط‌زیست است. برای تولید ترمووود روش‌های کاملاً متفاوتی با استفاده از روغن، بخارآب دارد.

 لازم به ذکر است که در تمامی این فرآیندها سه مرحله خشک‌کردن، گرمایش و سرمایش انجام می‌شود. ترمووود که به‌عنوان الوار عملیات حرارتی نیز شناخته می‌شود، یک ماده چوبی زیبا و پایدار است که با استفاده از عملیات حرارتی بدون مواد شیمیایی تولید می‌شود. این چوب درواقع شامل چوب نما، چوب کف و همچنین سازه‌هایی است که زیبایی خاص و فوق‌العاده‌ای به محیط شما می‌بخشد.

ترمووود یک چوب تولیدشده از ترکیب درخت زبان‌گنجشک و کاج است. این چوب با روند شیمیایی، مستحکم‌تر و مقاوم‌تر خواهد شد. البته این به آن معنا نیست که از مواد شیمیایی استفاده شده است. ترمووود را به دودسته نرم‌چوب (Soft wood) و سخت‌چوب (Hard wood)تقسیم‌بندی می‌کنند.

در ابتدا کشور فنلاند تولیدکننده ترمووود بود و بعد از مدت کوتاهی کشورهایی کانادا و آلمان نیز شروع به تولید و ساخت این نوع چوب نمودند. این چوب از مزایای مختلفی چون وزن کم و سبک، حفظ رطوبت محیط، دوام بالا در برابر پوسیدگی، عایق صدا، انعطاف‌پذیری بالا، مقاوم در برابر تغییر ابعاد و حمله حشرات و انواع قارچ و کپک، تجزیه‌پذیر بودن برخوردار است.از روغن گیاهی چوب میتوانید برای پوشش سخت و محافظ بالا استفاده کنید.

امروزه این چوب در ایران با نام چوب ترمو در بازار چوب خریدوفروش می‌شود. البته عیب بزرگ این نوع چوب عدم توانایی به‌منظور ساخت اشکال منحنی و انعطاف‌پذیری پایین است. به ‌صورتی که ساختمان‌های گرد، استادیوم‌ها و سازی‌های دوار را نمی‌توان با این چوب اجرا کرد.

هرکدام از انواع ترمووود به دلیل  برخورداری از ویژگی‌های مثبت کارایی‌های متعددی دارند. به‌طورکلی از انواع مختلف این چوب می‌توان در کف و کف‌پوش، استخر و سونا، درب و پنجره، فضای باز ویلا و پارک، دکوراسیون و چیدمان داخلی، دیوار پوش، قرنیزها و روف‌گاردن‌ها استفاده نمود. ترموودها بر اساس روش‌های تولیدی، گونه‌ها، ابعاد و پروفایل به گروه‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند.

• یکی از انواع گونه‌های مختلف ترمووود است که به دو شکل نرم و سخت دسته‌بندی می‌شود.

چوب نرم: چوب نرم عمدتاً در درختان مخروطی مانند کاج یافت می‌شود. این‌گونه از چوب ترمو در نمای ساختمان‌ها و دیوارهای عمودی استفاده می‌شود.

چوب سخت: چوب سخت عمدتاً در درختان پهن‌برگ مانند گنجشک یافت می‌شود. در کف، محوطه‌سازی، کف مبلمان شهری کاربرد دارد.

• یکی دیگر از تقسیم‌بندی انواع چوب ترمو به ابعاد و پروفیل بستگی دارد.ترمووود به‌صورت پروفیل‌هایی به طول ۳ یا ۶ متر و سطح مقطع پروفیل در طرح‌ها و ابعاد مختلف موجود است. لازم به ذکر است که بسته به طرح می‌توانید از هرکدام از پروفیل‌ها استفاده کنید. علاوه بر این پروفیل‌ها در دو نوع شیار و بدون شیار عرضه می‌شوند.

در تولید چوب های ترمو از هیچ ماده شیمیایی استفاده نمی شود. روش های تولید بسیار گسترده است. با این حال تمامی روش ها بر اساس اصلاح کنترل شده الوار با گرما، بخار و آب است. در متداول ترین روش فازهای اصلاح عبارتند از:

• فاز یک شامل خشک کردن در دمای بالا
• فاز دو شامل اصلاح حرارتی
• فاز سه شامل خنک کردن و تهویه رطوبت

این فرآیند منجر به تغییرات فیزیکی و شیمیایی دائمی در چوب می شود. خواص جدید بدون تغییر باقی می مانند. این امر در مورد رنگ محصول نیز صدق می کند. ویژگی های ناشی از این فرآیند، استاندارد های ترمووود را با استاندارد چوب های معمولی از چند جهت تغییر می دهد. این ویژگی ها شامل:

• کاهش تورم و جمع شدگی ناشی از رطوبت
• افزایش ثبات ابعادی
• دوام بیولوژیکی بهتر

برای نصب این چوب در مکان‌های مختلف می‌توان از میخ و چکش استفاده نمود. البته استفاده از این نوع نصب نیاز به رعایت نکات خاصی چون: دقت در ضربه زدن، برخورد نکردن چکش به بدنه چوب، نبودن سر میخ بیرون از کار و عدم ایجاد فرورفتگی در کار دارد.

البته می‌توان برای نصب از پیچ‌های استیل یا گالوانیزه نیز استفاده نمود. امروزه نصاب‌های چوب ترمو به دلیل استحکام بیشتر، از پیچ به‌جای میخ استفاده می‌کنند. البته در هر نوع از نصب برای جلوگیری از شل شدن مغزی چوب باید زیرسازی درست انجام گیرد. در گام نخست برای نصب ترمووود کار باید تراز و مسطح باشد. سپس چوب‌ها برش داده‌شده و رنگ می‌شوند.

چوب‌ها نباید بدون محافظ و مستقیم به فلز یا چهارچوب متصل شوند. مگر درزمانی که به زیبایی کار لطمه وارد شود. پیچ‌ها یا میخ‌ها قبل از شروع کار مشخص و آماده شوند. این تعداد به پهنای چوب بستگی دارد. به‌طورکلی برای چوب ترمو با پهنای بالای ۱۲۵ میلی‌متر ۲عدد پیچ در نیاز بوده، همچنین استاندارد فاصله میخ‌ها و پیچ‌ها از یکدیگر حدود ۶ سانتیمتر است. البته این استانداردها در کاربردهای مختلف متفاوت هستند.

به‌طور مثال  در کف سازی با ترمووود باید ۴۰ سانتی‌متر باشند. یکی دیگر از موارد بسیار مهم در هنگام نصب چوب مکان قرارگیری و نصب آن است. همان‌طور که میدانید چوب‌ها در مواجه  با گرما و سرما تغییر حالت می‌دهند. بنابراین باید به فضای موردنیاز برای انقباض و انبساط را در نظر گرفت. بااین‌وجود بهتر است چوب‌ها در انتهای کار بافاصله ۱ سانتی‌متری از دیوار نصب شوند.

انتخاب مواد اولیه مناسب برای دستیابی به محصولی با کیفیت بسیار ضروری است. در اصل، اصلاح حرارتی را می توان برای گونه های مختلف چوب مورد استفاده قرار داد، اما خواص مواد اولیه تا حد زیادی بر نتیجه نهایی تأثیر می گذارد. کاج و صنوبر از متدوال ترین مواد اولیه هستند.

در حال حاضر چوب های ترمو تنها از ۸ نوع چوب مورد تایید انجمن ساخته می شود. زیرا مطالعات علمی نشان داده اند که الزامات کیفیت تعیین شده برای محصول نهایی را برآورده می کنند. دستور عمل فرآیند جداگانه برای هر گونه چوب تهیه شده است و اصلاح حرارتی مطابق با این دستورالعمل ها انجام می شود.

کیفیت فرآیند و محصولات چوبی ترمو علاوه بر نظارت داخلی توسط یک مرکز بازرسی خارج از شرکت نظارت می شود. کارخانه تولید باید حداقل یک بار در سال نظارت شود تا اطمینان حاصل شود که اقدامات کنترل کیفیت با الزامات مطابقت دارد. محصولات نهایی توسط یک آزمایشگاه خارج شرکت و تایید شده آزمایش می شوند. در طول کنترل کیفیت، ویژگی های زیر بررسی می شود:

• سطح رطوبت
• ترک سطحی و داخلی
• رنگ
• پارامتر های فرآیند

هرگونه انحراف به هیئت گواهی کنترل کیفیت گزارش می شود. اگر کارخانه تولید نتواند الزامات را برآورده کند، گواهینامه آن لغو شود.روش هایی برای تشخیص کیفیت ترمووود وجود دارد که شما میتوانید با اطلاع از آن ها از کیفیت چوب خود اطمینان خاطر را پیدا کنید.

انجمن بین المللی چوب های ترمو محصولات تولیدی را بر طبق اندازه آن ها طبقه بندی می کند. این استاندارد های ابعادی توسط تمامی تولید کنندگان چوب های ترمو باید رعایت شود. این اندازه ها با تحقیقات گسترده به دست آمده اند تا کاربران به تمام کاربرد های گوناگون چوب ترمو دسترسی داشته باشند.

ترمووود با مقاطع مختلف دارای یک دسته بندی ابعادی از نظر طول می باشد. از ۲۷۰ الی ۵۷۰ سانتی متر و افزایش ۳۰ سانتی متری تولید می شود. توجه داشته باشید که موجودی بازار را قبل از محاسبه، جویا شوید.

به این مقاطع از چوب، چهارتراش نیز گفته می شود. این نوع از مقطع به دلیل ظاهر ساده ایی که دارد در نما و کفپوش به کار می رود. این مقاطع در هریک از ضخامت های ۱۶، ۱۹ و ۲۶ میلیمتری عرض های ۹۲، ۱۱۷، ۱۳۵ و ۱۴۰ میلی متری دارند. همچنین در ضخامت بالاتر یعنی ۴۲ میلی متری دارای عرض های ۴۲، ۶۸، ۱۳۵، ۱۴۰ و ۱۸۰ میلی متری می باشد.

ازآنجایی‌که این چوب یکی از مصالح وارداتی بوده قیمت آن بستگی به عوامل مختلفی دارد. البته تحریم‌ها و نوسانات قیمت ارز در کشور از ثبات تقریبی بهای چوب ترمو جلوگیری کرده و همین امر آمار تقاضا را کاهش داده است. اما به‌طورکلی قیمت اصلی و تمام‌شده چوب ترمو بر اساس موارد زیر در هر مترمکعب محاسبه می‌شود. این موارد عبارت است از:

• گونه درختان تولیدشده
• روش تولید
• جنس
• رنگ
• متریال استفاده‌شده
• فرایند اجرا
• حمل‌ونقل
• موقعیت بنا
• ابعاد بنا
• طرح نما