چوب تراورس

چوب تراورس یک چوب مقاوم و سبک است که از درختانی مانند سرو، سروکاری، و سپرکاری استخراج می‌شود. این چوب به دلیل مقاومت در برابر فشار، نرمی، و زیبایی محبوبیت بالایی دارد. تراورس در ساخت ریل‌های قطار و اسکله های کنار دریا نقش بسیار مهم و اساسی دارد.

نام دیگر این تجهیزات ریل بند است. و در بستن ریل ها به عنوان تکیه گاه استفاده می‌شوند. تراورس انواع مختلفی دارد و به عنوان یک ماده سازگار با محیط زیست و مقاوم در برابر فشار و وزن بزرگ قطارها، به‌عنوان قسمتی اساسی از زیرساخت ریل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خطوط راه آهن از پایه و اساس چندان تغییری در طول این سال‌ها نداشته است. شکل کلی آن همان دو ریلی است که به صورت موازی در تمامی مسیر خط وجود دارد. چوب تراورس استفاده شده باید از مقاومت بسیار بالایی برخوردار بوده و از بهترین نوع چوب‌ها باشد.

تراورس یا ریل بند چیست؟

تراورس راه آهن به تکیه‌گاه بتونی یا چوبی یا فولادی می‌گویند که ریل‌ها روی آن بسته می‌شود. در گذشته تراورس‌های فولادی کاربرد بیشتری داشتند، اما با گذشت زمان تراورس‌های چوبی جایگزین آن‌ها شدند. در واقع تراورس‌های فولادی هزینه بسیار بالایی دارند، به علاوه به دلیل عمر کم به زودی فرسوده می‌شوند. به همین جهت امروزه در این صنعت، از تراورس های بتنی و چوبی بهره می‌برند.

به هر حال این تجهیزات باید انعطاف پذیر و در عین حال مقاوم باشند. از فولاد نورد شده ریل تولید می‌شود که به شکل موازی در کنار هم و روی چوب تراورس قرار می‌گیرند. وظیفه‌ای که ریل‌ها به عهده دارد هدایت واگن و تحمل فشار وزن قطار می‌باشد.

تراورس چوبی دست دوم و نو را با ریل‌ها به وسیله پیچ‌های مخصوص متصل می‌کنند به این بست، خط پنل گفته می‌شود. اجرای صحیح این کار باعث می‌شود که این سازه بتواند در برابر مجموع نیروهای به وجود آمده‌ای که از حرکت واگن‌ها ایجاد شده‌است و تغییرات عوامل جوی، مقاومت بسیار خوبی از خود نشان داده و دوام خوبی داشته باشد.

جنس ریل‌ها عمدتا از فولاد بوده و به خوبی می‌توانند فشار و اصطکاک حاصله را تحمل نمایند.

انواع ریل بند یا چوب تراورس

تراورس چوبی نوعی الوار چوبی که به عنوان یک تکیه‌گاه در زیر ریل‌ها گذاشته می‌شود، یکی از قطعات مهم در اجرای ریل راه آهن محسوب می‌شود. در حقیقت از تراورس چوبی به عنوان بستر ریل ها یاد می‌شود که می‌تواند فشاری که بر روی ریل‌ها اعمال می‌شود را به زیر سازه انتقال دهد.

هنگام اجرا باید فاصله بیست و پنج سانتی متری را رعایت نمایید. در برخی از خط‌ها این فاصله هفتاد و پنج سانتی متر می‌باشد. در اوایل ظهور ریل راه‌آهن، از تراورس چوبی فولادی استفاده می‌شد که هزینه ای بالا و دوام پایینی داشت، همین امر باعث شد تا چندان مطلوب سازندگان ریل‌های راه آهن نباشد.

با جایگزینی چوب تراورس دست دوم و نو این امکان ایجاد شد تا حرکت قطارها به شکل نرم تری انجام شود و به آسانی بتوانند حرکت نمایند. برای ثابت کردن تراورس چوبی به ریل، نیاز به پیچ و پابند مخصوصی است که به جهت اهمیت بسیار زیادی که این قطعات در نگهداری ریل داشته و ممانعتی که از لغزیدگی انجام می‌دهند، انتخاب نوع آن بسیار مهم می‌باشد.

تراورس‌ های چوبی

تراورس چوبی یکی از انواع تراورس است که معمولا دارای ضخامت 2.88 سانتی متر می‌باشد. این تجهیزات مزایای زیادی دارند به همین جهت از طیف استفاده گسترده‌ای برخوردار هستند. برای مثال چوب تراورس حالت ارتجاعی داشته و کم هزینه‌تر هستند.

این محصولات راحت تر زیرسازی می‌شوند، به همین دلیل در صنایع ریلی پر کاربردند. البته میزان طول عمر مفید تراورس با توجه به عوامل طبیعی نظیر حمله حشرات، ترک خوردگی، پوسیدگی و … متفاوت است.

برای اینکه طول عمر این تجهیزات افزایش پیدا کند، از روغن گیاهی چوب بهره می‌برند، همچنین این چوب‌ها باید رطوبت کمی داشته باشند. ویژگی انعطاف پذیری این تجهیزات سبب شده تا توزیع نیرو بهتر انجام گیرد؛ از طرف دیگر وزن مناسبی دارند و نسبت به تراورس بتنی از ارتفاع کم تری برخوردارند.

تراورس‌های بتنی

تراورس‌‌های بتنی از دیگر انواع تراورس هستند، که چوب تراورس جایگزین آن‌ها است این روزها، این تجهیزات به شکل‌های مختلفی عرضه می‌شوند. برای مثال به صورت منو بلوک، مفصلی و دو بلوک وجود دارند، همچنین در مدل‌های گوناگون به شکل تنیده شده یا بدون استفاده از مواد ترکیبی ساخته می‌شوند.

وقتی چندین میلگرد فلزی در وسط تراورس قرار گیرد، میزان مقاومتش افزایش یافته و در نهایت با کاهش وزن مواجه می‌شود. مدل‌های منو بلوک میزان مقاومت بسیار بالایی دارند به همین جهت بسیار پرکاربرد هستند.

تراورس‌های فلزی یا فولادی

تراورس‌‌های فلزی یا فولادی در مواجه با رطوبت و آب، زنگ زده می‌شوند درحالی که چوب تراورس زنگ زده نمی‌شود و از طرف دیگر به علت فلزی بودن رسانای الکتریسیته هستند به همین جهت چندان مورد توجه قرار ندارند، به علاوه سر و صدای زیادی ایجاد می کنند. این تجهیزات پروفیل های نورد شده هستند و در مقایسه با سایر تراورس ها قیمت بالاتری دارند.

این تجهیزات باید طول، ضخامت و وزن استاندارد و مشخصی داشته باشند، همچنین ابعاد آن ها باید طوری انتخاب شود که ضمن حفظ پایداری طولی و عرضی خط، در برابر نیروهای داخلی مقاومت بالایی داشته باشند. ساخت مدل های فولادی با رعایت مشخصات فنی انجام می‌گیرد.

به عنوان مثال فاصله سوراخ، ضخامت تراورس و ابعاد سوراخ به میزان مشخصی باید انجام گیرد.

ویژگی های تراورس چوبی

در ادامه به بررسی ویژگی های این نوع چوب می پردازیم:

تراکم و سختی چوب تراورس

حالا که با چوب تراورس آشنا شدید، بیایید درباره ویژگی‌های فیزیکی آن صحبت کنیم. دو ویژگی مهم که چوب تراورس را از سایر چوب‌ها متمایز می‌کند، تراکم و سختی بالای آن است، این ویژگی را می‌توان یکی از تفاوت چوب تراورس و چوب معمولی دانست.

اگر یک تکه چوب تراورس را در دست بگیرید، اولین چیزی که متوجه می‌شوید، وزن زیاد آن نسبت به اندازه‌اش به دلیل تراکم بالای چوب تراورس است. تراکم بالا یعنی در هر سانتی‌متر مکعب از این چوب، مواد بیشتری نسبت به چوب‌های معمولی وجود دارد. این ویژگی باعث می‌شود چوب تراورس بتواند وزن زیادی را تحمل کند، که برای استفاده در زیرسازی راه‌آهن بسیار مهم است.

سختی چوب تراورس نیز بسیار زیاد است. به طوری که اگر سعی کنید با ناخن یا یک شیء نوک تیز روی آن خط بیندازید، متوجه می‌شوید که این کار بسیار دشوار است. این سختی به چوب تراورس کمک می‌کند تا در برابر ضربات مکرر و فشارهای مداوم مقاومت کند. فکر کنید که یک قطار سنگین بارها و بارها از روی این چوب‌ها عبور می‌کند؛ سختی بالا باعث می‌شود چوب تراورس دوام بیشتری داشته باشد و کمتر دچار فرسودگی شود.

مقاومت چوب تراورس در برابر رطوبت

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم چوب تراورس که باعث تفاوت چوب تراورس و چوب معمولی می‌شود، مقاومت بالای آن در برابر رطوبت است.

اگر یک تکه چوب معمولی را در آب قرار دهید، خیلی زود متورم می‌شود، شکل خود را از دست می‌دهد و ممکن است حتی شروع به پوسیدن کند. اما چوب تراورس داستان متفاوتی دارد؛ این چوب به دلیل فرآیندهای خاصی که در تولید آن به کار می‌رود، مقاومت بالایی در برابر رطوبت پیدا می‌کند.

در فرآیند تولید چوب تراورس، از مواد شیمیایی خاصی استفاده می‌شود که به داخل بافت چوب نفوذ می‌کنند و باعث می‌شوند که آب نتواند به راحتی وارد ساختار چوب شود. به عبارت دیگر، چوب تراورس تا حد زیادی ضد آب می‌شود.

مزایا و معایب چوب تراورس

چوب های تراورس مزایا و معایب خاصی دارند. از جمله مزایای این تجهیزات می‌توان به مقاومت در برابر لرزش‌ها و سر و صدای کم اشاره کرد، در حقیقت هنگام عبور بار سنگین، لرزش و تکان هایی به چوب تراورس وارد می‌شود. این محصولات در برابر این تکان‌ها مقاومت بالایی دارند به همین جهت آلودگی صوتی کمتری تولید می‌کنند.

از معایب چوب های تراورس این است که در معرض عوامل بیرونی قرار دارند. عوامل بیرونی نظیر خوردگی، فرسایش محل پابندها، حمله حشرات موذی، ترک و … تاثیرات منفی بر روی طول عمر این تجهیزات می‌گذارند. به هر حال راه‌های زیادی برای افزایش عمر تراورس ها وجود دارد.

تراورس با چوب‌های مختلفی نظیر راش، صنوبر، بلوط و کاج ساخته می‌شود. تراورس هایی که با چوب های سختی مانند راش و بلوط ساخته می‌شوند مقاومت قابل توجهی دارند، از طرف دیگر تراورس های ساخته شده با چوب های نرم در برابر خوردگی مستحکم هستند.

با این حال چوب تراورس هایی که از جنس صنوبر و کاج هستند در برابر لقی، سوراخ، پیچ، پابند و مواردی و … نسبت به چوب‌های سخت، میزان مقاومت کم‌تری دارند. هر کدام از این تجهیزات در محل خاصی استفاده می‌شوند.

علت استفاده از این چوب در راه آهن چیست؟

از جمله علت‌های استفاده از چوب تراورس در راه آهن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.	برخورداری از خاصیت ارتجاعی
2.	برخورداری از توجیه اقتصادی
3.	کاهش هزینه تعمیرات پس از اجرای چوب

این چوب ها دارای خاصیت ارتجاعی هستند به همین جهت آلودگی صوتی کمتری تولید می کنند، همین موضوع سبب شده تا در راه آهن کاربرد بالایی داشته باشند. از طرف دیگر از لحاظ قیمتی در حد معقول قرار داشته و نسبت به انواع تراورس‌ ارزان تر هستند و هزینه نگهداری پایین تری دارند.

علاوه بر بعد اقتصادی آن، این تجهیزات آسان تر پیدا می شوند.

استفاده تراورس در ترانس برق

این تجهیزات کاربرد بسیار گسترده ای دارند. برای مثال علاوه بر صنایع ریلی در ترانس برق نیز استفاده می شوند. در واقع خصوصیات و ویژگی های این چوب تراورس سبب افزایش استفاده از آن ها شده است.

استفاده تراورس در اسکله های دریایی

از این چوب‌ها در صنایع دیگری نظیر ساخت اسکله‌های دریایی نیز بهره می‌برند. این صنایع نیاز به مقاومت و سختی قابل توجهی دارند به همین جهت در ساخت اسکله‌های دریایی از چوب های مقاومی نظیر تراورس‌ استفاده می‌کنند.

وجود بالاست در کنار تراورس چوبی دست دوم

در کنار تراورس که یکی از قسمت های مهم در ریل راه آهن می‌باشد، بالاست وجود دارد که عمدتا از سنگ های شکسته شده به اندازه های بین بیست الی شصت میلی متر تهیه می شود که محل قرار گیری چوب تراورس و ریل می باشد.

وظیفه ی بالاست این است که بتواند فشارهایی که به خط وارد می شود را به شکل یکدست در تمامی سطح پخش نموده و به زیر سازی منتقل نماید.

نگهداری چوب تراورس به چه صورت است؟

اگرچه این چوب ذاتاً مقاوم است، اما با رعایت نکات زیر، می‌توانید طول عمر و استفاده این چوب را بیشت کنید:

• اولین و مهم‌ترین نکته در نگهداری چوب تراورس، محافظت از آن در برابر رطوبت مداوم است. اگرچه این چوب مقاومت خوبی در برابر رطوبت دارد، اما قرار گرفتن طولانی مدت در آب می‌تواند به آن آسیب برساند.
• به طور منظم، شما باید چوب‌های تراورس را از نظر ترک یا پوسیدگی بررسی کنید. اگر متوجه هرگونه آسیب شدید، باید سریعاً اقدام به ترمیم یا تعویض قطعه آسیب دیده کنید. برای ترک‌های کوچک، می‌توانید از پرکننده‌های چوب مخصوص استفاده کنید.
• برای حفظ ظاهر چوب تراورس، می‌توانید هر چند سال یک بار به آن روغن‌های مخصوص چوب بزنید. این کار نه تنها زیبایی چوب را حفظ می‌کند، بلکه یک لایه محافظ اضافی در برابر عوامل محیطی ایجاد می‌کند.
• اگر از چوب تراورس در فضای داخلی استفاده می‌کنید، باید مراقب تغییرات دما و رطوبت باشید. تغییرات شدید می‌تواند باعث انبساط و انقباض چوب شود.
• چوب تراورس معمولاً با مواد شیمیایی محافظتی اشباع شده است. بنابراین، اگر قصد برش یا سنباده زدن آن را دارید، حتماً از تجهیزات ایمنی مناسب مانند ماسک و دستکش استفاده کنید.

مهمترین تفاوت‌های چوب تراورس و چوب معمولی

تفاوت چوب تراورس و چوب معمولی چیست؟ چوب تراورس و چوب معمولی، هر دو از منابع طبیعی به دست می‌آیند، اما تفاوت‌های قابل توجهی دارند که کاربردهای آن‌ها را متمایز می‌کند.

چوب تراورس معمولاً از گونه‌های سخت‌چوب مانند بلوط یا راش تهیه می‌شود و تحت فرآیندهای خاصی قرار می‌گیرد تا مقاومت آن افزایش یابد. در مقابل، چوب‌های معمولی از چوب‌های مختلفی ساخته می‌شود که ممکن است نرم یا سخت باشند و معمولاً فرآیند خاصی روی آن‌ها انجام نمی‌شود.

یکی از مهم‌ترین تفاوت چوب تراورس و چوب معمولی، مقاومت در برابر شرایط محیطی است. چوب تراورس به دلیل فرآیندهای خاصی که روی آن انجام می‌شود، مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت، پوسیدگی و حشرات دارد. در حالی که چوب‌های معمولی معمولاً نیاز به محافظت بیشتری در برابر این عوامل دارند.

همچنین، چوب تراورس معمولاً سنگین‌تر و متراکم‌تر از چوب‌های معمولی است، که این ویژگی آن را برای کاربردهای خاص مانند زیرسازی راه‌آهن مناسب می‌سازد.

قیمت چوب تراورس و چوب معمولی

یکی دیگر از تفاوت چوب تراورس و چوب معمولی  در قیمت آن‌ها است. وقتی صحبت از قیمت می‌شود، شما باید بدانید که چوب تراورس معمولاً گران‌تر از چوب‌های معمولی است.

 دلیل این تفاوت قیمت به خاطر این است که چوب تراورس از گونه‌های خاص و معمولاً با کیفیت بالاتر تهیه می‌شود و فرآیند تولید چوب تراورس پیچیده‌تر و زمان‌برتر است که هزینه تولید را افزایش می‌دهند.

علاوه بر این، چوب تراورس به دلیل دوام و مقاومت بالا، عمر مفید طولانی‌تری دارد که می‌تواند هزینه اولیه بالاتر را در طول زمان جبران کند.

در مقابل، چوب‌های معمولی قیمت‌های مختلفی دارند. چوب‌های نرم مانند کاج معمولاً ارزان‌ترین گزینه‌ها هستند، در حالی که چوب‌های سخت مانند بلوط یا گردو قیمت بالاتری دارند. با این حال، حتی گران‌ترین چوب‌های معمولی، از چوب تراورس ارزان‌تر هستند.

فرایند تولید چوب تراورس و معمولی

از دیگر تفاوت چوب تراورس و چوب معمولی، فرآیند تولید آن است.

برای چوب تراورس، فرآیند تولید پیچیده‌تر است. پس از قطع درخت و برش اولیه، چوب تراورس تحت فرآیند اشباع‌سازی قرار می‌گیرد. در این مرحله، چوب در تانک‌های بزرگ قرار داده می‌شود و تحت فشار با مواد شیمیایی محافظ مانند کرئوزوت یا CCA (کروم، مس، آرسنیک) اشباع می‌شود.

این فرآیند ممکن است چندین روز طول بکشد و باعث می‌شود که چوب در برابر پوسیدگی، حشرات و شرایط جوی مقاوم شود. پس از اشباع‌سازی، چوب تراورس باید مدتی خشک شود تا مواد شیمیایی کاملاً در آن تثبیت شوند.

در مقابل، فرآیند تولید چوب‌های معمولی معمولاً ساده‌تر است. پس از قطع درخت، چوب به اندازه‌های مورد نظر برش داده می‌شود و سپس در کوره‌های مخصوص خشک می‌شود تا رطوبت آن به سطح مناسب برسد. برخی چوب‌های معمولی ممکن است تحت فرآیندهای اضافی  دیگری مانند بخاردهی یا رنگ‌آمیزی قرار گیرند، اما این فرآیندها معمولاً به پیچیدگی فرآیند تولید چوب تراورس نیستند.

تراکم و سختی

سختی و تراکم از دیگر تفاوت چوب تراورس و چوب معمولی  است. چوب تراورس معمولاً تراکم بسیار بالایی دارد و در هر واحد حجم آن، مواد چوبی بیشتری وجود دارد. این تراکم بالا به دلیل نوع چوب مورد استفاده (معمولاً چوب‌های سخت) و همچنین فرآیند اشباع‌سازی است که باعث می‌شود مواد شیمیایی محافظ به عمق چوب نفوذ کنند. علاوه بر این سختی چوب تراورس نیز بسیار بالاست.

در مقابل، چوب‌های معمولی اگر از چوب‌های نرم مانند کاج یا صنوبر باشند، تراکم و سختی کمتری دارند، سبک‌تر هستند و به راحتی خراش برمی‌دارند یا فرورفتگی پیدا می‌کنند. اما اگر از چوب‌های سخت مانند بلوط یا افرا ساخته شده باشند، تراکم و سختی بیشتری دارند، اما نه به اندازه چوب تراورس.

کاربردهای آن ها

چوب تراورس به دلیل مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی و توانایی تحمل فشارهای زیاد، کاربردهای خاصی دارد که مهم‌ترین کاربرد آن در صنعت راه‌آهن است. علاوه بر این، می‌توان از چوب تراورس در ساخت اسکله‌ها، پل‌های چوبی و سازه‌های بیرونی که نیاز به مقاومت بالا در برابر رطوبت دارند، استفاده کرد.

از سوی دیگر، چوب‌های معمولی کاربردهای بسیار بیشتری نسبت به چوب تراورس دارند. برای مثال از چوب‌های نرم مانند کاج معمولاً در ساخت و ساز، تولید مبلمان ارزان قیمت و در صنعت کاغذسازی استفاده می‌شود. از چوب‌های سخت هم، مانند بلوط یا گردو برای ساخت مبلمان با کیفیت، کف‌پوش‌ها و کارهای ظریف نجاری استفاده می‌شود.

سخن آخر

در این مطلب در مورد چوب‌های تراورس و کاربرد آن‌ها بحث کردیم. چوب تراورس انواع مختلفی دارد و به دسته های مختلفی از قبیل فولادی یا فلزی، چوبی و بتنی تقسیم می شود. این تجهیزات با توجه به خصوصیات و ویژگی هایی که دارند استفاده می شوند.

در بین انواع تراورس‌ مدل چوبی به دلیل تولید صدای کمتر و قیمت ارزان تر بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. برای تراز کردن تراورس چوبی دست دوم و یا نو نیاز است که بالاست ایجاد شود. قرار گیری خوب بالاست و تراورس می تواند باعث توزیع مناسب نیروها شود و میزان کمتری از صدا را هنگام حرکت قطار بر روی ریل ها ایجاد نماید.

چوب تراورس از نظر کاربرد، نحوه ساخت، مدل، ابعاد و … انواع مختلفی دارد. زمانی که قصد سفارش و خرید این چوب ها از چوب فروشی دارید باید حتما ذکر کنید که برای چه کاری به آن ها نیاز دارید. در این صورت مجموعه اف جی وود به خوبی شما را در این خصوص راهنمایی کرده و چوب های با صرفه ای را به شما تحویل می دهند.

فروشگاه اف جی وود

سوالات متداول

• ویژگی چوب های تراورس چیست؟
  از ویژگی های مهم این چوب می‌توان به عایق جریان الکتریسیته بودن آن و همچنین عایق صدا بودن اشاره کرد.

• برای خرید تراورس چوبی به کجا مراجعه کنیم؟
  به مراکز عرضه چوب و چوب فروشی های معتبر نظیر شرکت ما مراجعه کنید.

• انواع تراورس چوبی چیست؟
  تراورس چوبی نرم که از درختانی مانند کاج و صنوبر تهیه می شوند و باید قبل از مصرف روی آن کارهایی اعمال شود، تراورس چوبی سخت که از درختانی مانند ساج و راش تهیه می شوند و مستقیم مورد استفاده قرار می گیرند.

• آیا می‌توان از چوب تراورس در ساخت مبلمان خانگی استفاده کرد؟
  بله، می‌توانید از چوب تراورس در ساخت مبلمان خانگی استفاده کنید، اما یادتان باشد چوب تراورس سنگین است و ممکن است جابجایی مبلمان ساخته شده از آن دشوار باشد. همچنین، به دلیل مواد شیمیایی استفاده شده در فرآوری آن، باید از پوشش‌های مناسب استفاده کنید تا از تماس مستقیم با چوب جلوگیری شود.
• چرا چوب تراورس گران‌تر از چوب‌های معمولی است؟
  چوب تراورس از گونه‌های خاص و با کیفیت بالا تهیه می‌شود و فرآیند تولید آن پیچیده‌تر و شامل مراحل اشباع‌سازی با مواد محافظ است که هزینه تولید را افزایش می‌دهد.
• آیا استفاده از چوب تراورس برای محیط زیست مضر است؟
  از آنجایی که در فرآیند تولید تراورس از مواد شیمیایی استفاده می‌شود، تا حدودی برای محیط زیست مضر است
• آیا می‌توان چوب معمولی را به اندازه چوب تراورس مقاوم کرد؟
  می‌توانید مقاومت چوب‌های معمولی را تا حدی افزایش دهید، اما رسیدن به سطح مقاومت چوب تراورس بسیار سخت است. با استفاده از روش‌هایی مانند اشباع‌سازی با مواد محافظ، رنگ‌آمیزی با رنگ‌های مخصوص چوب، یا استفاده از روکش‌های محافظ، می‌توانید مقاومت چوب‌های معمولی را در برابر رطوبت و آفات افزایش دهید.